Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy

Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy powstał na mocy Rozporządzenia Nr 17/96 Wojewody Kieleckiego z 2 grudnia 1996 r, zaś jego obecnie obowiązującą podstawą prawną jest Uchwała Nr XXVI/371/16 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 września  2016 r. w sprawie utworzenia Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2016 r. poz. 2914), wraz ze zmianą dokonaną Uchwałą Nr XXXIX/569/17 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 21 grudnia 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2017 r. poz. 4129).

Zgodnie z obowiązującą podstawą prawną do szczególnych celów ochrony Parku należy:

1. zachowanie cennych biocenoz z chronionymi i rzadkimi gatunkami flory, fauny i grzybów;
2. zachowanie różnorodności geologicznej, w tym obszarów występowania krasu;
3. racjonalne wykorzystanie zasobów złóż kopalin;
4. zachowanie naturalnych fragmentów ekosystemów wodnych (rozlewisk i starorzeczy);
5. zachowanie populacji roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;
6. zachowanie siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, w tym w szczególności muraw kserotermicznych i torfowisk;
7. zachowanie układów i obiektów zabytkowych, a także licznych miejsc pamięci narodowej;
8. preferowanie zabudowy nawiązującej do regionalnej tradycji i otaczającego krajobrazu;
9. zachowanie wartości historycznych, kulturowych i etnograficznych;
10. zachowanie istniejących punktów i ciągów widokowych;
11. ograniczanie negatywnego wpływu działalności gospodarczej na krajobraz.

Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Jędrzejów na lata 2022-2031 uwzględnia w/w cele ochrony Parku oraz zakazy zawarte w jego obecnie obowiązującej podstawie prawnej.

Całkowita powierzchnia Parku wynosi 19781,60 ha, z czego 4316,00 ha (21,8%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 578,64 ha (2,9%) na gruntach będących w jego zarządzie. Park obejmuje 3,8% wszystkich gruntów Nadleśnictwa. 

Park posiada otulinę pokrywającą się z Chęcińsko-Kieleckim Obszarem Chronionego Krajobrazu. Całkowita powierzchnia otuliny Parku wynosi 8002,50 ha, z czego 3318,40 ha (41,5%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 241,41 ha (3,0%) na gruntach będących w jego zarządzie. Otulina Parku obejmuje 1,6% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Do najcenniejszych składników przyrody Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego występujących na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów należą łęgi i zbiorowiska towarzyszące znajdujące się w oddziale 316 obrębu Jędrzejów, gdzie Plan Ochrony Parku zaleca utworzenie rezerwatu przyrody. Obszar ten pozostawiono bez wskazań gospodarczych. Szczególnie cenne są również płaty świetlistych dąbrów w kompleksie „Bizorenda” – w ich przypadku zaprojektowano w celu ich ochrony przebudowę drzewostanów, cięcia pielęgnacyjne oraz usuwanie podszytów, w lokalizacjach zgodnych z najnowszym stanem wiedzy o ich występowaniu.

Nadnidziański Park Krajobrazowy

Nadnidziański Park Krajobrazowy został utworzony 19 grudnia 1986 r. Jego obecnie obowiązującą podstawą prawną jest Uchwała Nr XLIX/874/14 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 13 listopada 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 3148), wraz ze zmianą określającą granice Parku, wprowadzoną Uchwałą Nr XLVIII/676/18 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 17 września 2018 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2018 r. poz. 3318).

Nadnidziański Park Krajobrazowy obejmuje południowo-wschodnią część zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Jędrzejów, jednak poza gruntami będącymi w jego zarządzie. Całkowita powierzchnia Parku wynosi 22888,60 ha, z czego 820,19 ha (3,6%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa.
Park posiada otulinę pokrywającą się z Nadnidziańskim Obszarem Chronionego Krajobrazu. Całkowita powierzchnia otuliny Parku wynosi 26312,00 ha, z czego 3037,51 ha (11,5%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 428,84 ha (1,6%) na gruntach będących w jego zarządzie. Otulina Parku obejmuje 2,8% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Nadnidziański Park Krajobrazowy obejmuje środkowy i dolny fragment Doliny Nidy, Nieckę Solecką i północno-zachodnią część Garbu Pińczowskiego. Ponidzie jest unikalnym w skali kraju regionem, odznaczającym się mozaiką różnorodnych, specyficznych siedlisk i wyjątkowym bogactwem flory. Rzeka Nida – z licznymi meandrami i starorzeczami – stanowi ostoję ptactwa wodno-błotnego oraz ważny korytarz ekologiczny. Występuje tu cała gama zbiorowisk roślinnych związanych z dolinami rzecznymi począwszy od roślin nawodnych (jak np. grzybienie i grążele), poprzez różnorodne szuwary, roślinność łąk i torfowisk, po olsy i łęgi. Na terenie Parku trafiają się także podmokłe solniska śródlądowe, wykształcone w miejscach wypływu słonych źródeł wód chlorkowo-siarczkowych, ze stanowiskami rzadkich halofitów, takich jak przewiercień wąskolistny, muchotrzew solniskowy i mannica odstająca. Jednym z przyczynków ku powstaniu Parku było powierzchniowe występowanie serii gipsowych, w tym obecność specyficznych skał gipsowych zwanych „szklicą”, których kryształy należą do największych tego typu na świecie. Zbocza wapiennych i gipsowych wzgórz zajmują murawy kserotermiczne z roślinnością charakterystyczną dla strefy pontyjsko-pannońskiej, z licznymi gatunkami mającymi tu niekiedy jedyne stanowiska w Polsce. W ślad za unikatowymi siedliskami idzie także bogactwo właściwej im fauny.

Niecka Nidziańska jest szczególnie związana z początkami państwa Polskiego. Funkcjonowało tu wówczas Państwo Wiślan (ze stolicą w Wiślicy), które weszło w skład państwa Mieszka I,  o czym świadczą liczne zabytki archeologiczne. W XVI i XVII wieku Pińczów był znanym ośrodkiem kultury. Liczne są tu zabytki architektoniczne, świadczące o bogatej historii tych ziem.